Ka Behdieñkhlam kala sdang naduh ba dang iakren u bynriew bad U Blei

Syllad | The Rising MeghalayaJuly 7, 2019

Ka Behdieñkhlam ha Jowai kumba nga tip ba ka long kawei na ka jinglehniam kaba heh tam hapoh ka District bad ka jylla hi baroh kawei, ia kaba la sdang naduh ki por hyndai hynthai dang kulong kumah kaba ka pyrthei ki dang iakren u bynriew bad u Blei. Shuwa ba U Blei un pyniakhlad ia ki 16 (khadhynriew) Wasa da kaba u Hynñiew shatbian balong uba im bad Khyndai shajrong balong uba laiap. U Blei – “Trekirot” u kren ha u Syiem Lakriah u Nongialam ba hakhmatdooh u Ñiaw Wasa da kaba ong –“ Nadooh mynta, Ngamlah shuh ban iashem bad Me u Ñiaw Wasa – te shuwa ba ngin iakhlad ai ia ki kyntien jong me ia Nga, kaei men ai ia Nga ha ki Sawsngi Lai-ia?”. U Lakriah umlah ban jubab ia ki kyntien jong u Trekirot, nangta ha ka pateng syiem kaba ar, lapoi ha u Syiem Chyllong, kijuh ki jingkylli la buh u Blei Trekirot hangta u Syiem Chyllong ruh umlah ban jubab ia ki kyntien jong u Trekirot, la dum ka buit ka budia jong baroh u Ñiaw Wasa, lamih ka jingsngewsih kaba khtang ba ymlah shuh ban iashem bad u Blei.

Nangta la iaid kipor ki Sngi ki ia, ha ka 3(Lai) Pateng Syiem la poi ha u Syiem Synriang, u Blei-Trekirot Kynrad u la ai kijuh ki jingkylli ia u bad ha kajuh kapor u laioh ka jubab kaba pynhun pynsngewtynnad ia U (Blei Nongbuh Nongthaw). Hangta u Blei u la ong ia u Ñiaw Wasa, “Ngan wan peit ia Me ha kano kano kapor ba Me donkam ia Nga lyngba ka Nguh ka Dem ka Suit ka Shor – Ngan wan peit ia Me Shisien Shisnem ha ki Sawsngi Lai-ia bad Men ai ia Nga ka Shad ka Kmen ryngkatlang bad ka Nguh ka Dem; ka Shad Khuid Mynsiem, Ymdei ka shad bu-aid tanglang ne ka shad da kaba bieit Ku-iang” hangta u Ñiaw Wasa u la iakmen ka mynsiem ba lalah ban iakynduh biang ia u Blei-Trekirot Kynrad, Nangta shuh shuh u Trekirot u la ong – “Shad hajrong ka Maw hajrong ka Dieng, Shad hajrong ka Ktieh hajrong ka Biar, Shad ha kano kano ka Jaka ba Jakhliatam, Hangta Nga la Hun ka Mon Hun ka Mynsiem”. Naduh kata kapor lasdang ia ka lehniam Behdieñkhlam da kaba sdang shuwa ia ka Kñia ka Khriam kaba naduh u bnai Lber haduh u Naitung kaba pyndep ia ka shad ka kmen ha ki Sawsngi Lai-ia.

Ter ter haduh mynta, ka lehniam Behdieñkhlam ka iaidbeit shakhmat khlem dadon ki jingpynthut lait noh ha ki snem ba mynshwa ba synshar ki Phareng ladon ka jingthut katto katne snem. Naduh kipor mynshwa ia ka lehniam Behdieñkhlam la khlieh da u Pa Daloi, uba dei u Khliehduh jong ka Elaka ne ka Raij ka Muluk haduh mynta kajuh hi ka jingpyniaid ia kane ka lehniam. Ha kata kapor u bynriew u dang duna, ymdon ka jingpynphuh pynphieng ia kane ka lehniam ba shisien shisnem. Nangta ki khun jong ka shnong ne ka Raij ka Muluk kila iakha roi kha par, ka jingbun briew ka la kiew na kipor sha kipor bad da ka jingstad jong ki Manshwa jong ngi, ki la seng ia ka Seiñraij kaba dei ka Seng ban peit, ban ri ban lum bad ban synshar ia ki khun ka Niamtre naduh kita kipor haduh mynta bad ruh pynheh pynkmai i aka Niam ka Rukom.

Ka Niamtre kadei ka Niam jong u babun balang, kaba Ngeit tang ia u Blei Nongbuh Nongthaw ha kaba ka don shibun ki Rukom tangba ka Niam kadei tang kawei. Na kata kadaw uwei pa uwei u Khun jong ka Niamtre u batskhem ia ka jingngeit ka jong u ha mynsiem bad dohnud lajong. Ka jingngeit niam jong u khun ka Niamtre kadei lyngba ki khana na u thylliej ha u thylliej jong ki manshwa haduh bapoi mynta ki sngi, ha kaba ka Behdieñkhlam ruh la pynshong nongrim na ki khana pateng naduh mynshwa. Ymdon ba pynbor ia uwei pa uwei ne kawei pa kawei ki Khun ka Niamtre ban Lehniam ia ka Behdieñkhlam, kadei ka jingngeit kaba don ha la kijong ki dohnud ne mynsiem, na kata kadaw kane ka Lehniam bad ka Shad Niam Behdieñkhlam ka la nangphuh nangphieng haduh mynta.

Ka jingdon jong ka Seiñraij ka la nangpynkiew ia ka Nam ka Burom jong kane ka lehniam, ryngkatlang ka jingiatreilang ka Sorkar naduh ka Sorkar Jylla haduh ka Sorkar Kmie kaba ym lah ban len ia ka jingiarap ka jong ki na ki snem sha ki snem lyngba ka Tourism Department. Balei ki ai jingiarap? Ka jubab kalong ba kane ka lehniam kaba dei ka Annual Festival hapoh Jaiñtia Hills kadei ban long kaba phuh baphieng, kaba lah ban khring ia ki Tourists na ka Ri bad na shabar Ri. Te ka Seiñraij ka la pyrshang katba ka lah ban pynphuh pynphieng ia kane ka lehniam Behdieñkhlam na ki snem sha ki snem, tang la kata ruh shibun ki jingkhñium na ki nongleit nongwan wat ki traishnong trai ri ruh, ia ki jingbymbiang hangne hangtai. Haoid ha ka jingpyniaid kam ka shait don kum kita, lym kumta ymlah ban pynbeit ia kino kino ki jingduna ne jingbakla.

Nga kum uwei na ki khun ka Niamtre, nga khmihlynti ba ha kane ka snem ka Seiñraij kan pyntreikam Hok ia ka Pisa ba ka ioh na ka Sorkar, ha ka liang ban pynphuh pynphieng bad ha ka liang jong ki nongleit nongwan.

Nga khmihlynti ba kawei – “yndon ki Tourist Guides kiba siew da ka Seiñraij ban pyni ne kdew lynti ia ki nongwan khamtam kiba nabar naduh na Iew shaduh sha Aitnar” kaba ar – “ki Traditional Food Stalls ki ban pynmyntoi ia ki traishnong nongdie bad ruh pynioh jingbam ia kiba wan nabar sha ki bynta jong ka Iew bad sharud lynti jong ka Aitnar” bad kaba lai pat – “ka jingpyniaid ia ka Traffic – kumba nga shait iohi manla ka snem, ba ki Nongshad ruh ki Shad, ki kali ruh ki iaid; kaba long kaei kaei kaba ki nongpyniaid jong ka aiñ i kumba kim kheiñkor ia kane ka jinglehniam – ngan ong ba, shisien ba ladei kapor sdang shad, ymdei shuh ban iohlad ki kali baniaid banieng khlem akor wat ia kito ki khun jong ka Niamtre kiba don Car Pass ruh kidei ban burom ia ki Nongshad, kimdei ban sngewkhyllew ba kidon Car Pass”. Ki jingkhmihlynti ka jong nga, nga tharai ba kan urlong shisha khnang ba ka lehniam Behdieñkhlam ka jongngi mynta ka snem kan long shisha kaba phuh ba phieng naduh ki lynti ki syngkieng haduh ka Syiem Aitnar bad ka Datlawakor ban pynkut ia ka Behdieñkhlam.

“BEHDEIÑKHLAM 2019 BASUK BAKMEN ÏAPHI BAROH”

Nongthoh: U Waheh Riquoma Rq. Laloo| Jowai