Ka Jingkyrpad ka HYC ban jop iaka khlam COVID-19

Syllad | The Rising MeghalayaApril 19, 2020

Ngi kum ka Jaidbynriew Hynniewtrep ngi la mat ia ki jingeh kiba khraw naduh ki Nongialam ka Jylla , ki Shakri Sorkar, ki Nongialam ha ki kynhun bapher bad ki paidbah baroh  khamtam eh kiba duna ka ioh ka kot bad kiba pang ba shitom. Ngi don ha ka jingma kaba khraw na Kane ka khlam Covid 19.

Ka Sorkar India bad ka Sorkar Meghalaya ka la pyrshang ban teh lakam ia ka jingpur u COVID-19 bad kumjuh ruh ban iarap ia ki briew kiba mat ki jingjynjar. 

Ka Sorkar Jylla ka la pyneh ka tyngam ba ki la long kiba la khreh ban ialeh ia kane ka khlam. Ngi la kyndit haba ioh sngew ia kine ki kyntien na u Myntri Rangbah namar ki Ri ba paw ka pyrthei ruh ki la mat jingeh hynrei ngi ha Meghalaya ngi la long kiba pynkhreh kumba kam u Conrad Sangma bad ka Sorkar jong u. Ngi la mut ba ngi la lait hynrei kyndit kumba iuh tdong bsein ha shwa ban weng shiteng ia ka pakhang shnong la paw pynryngkew lut kita ki jingpynkhreh ka sorkar.

Ki Shnong, ki paidbah bad wat ki nongialam ha ka jingbymtip bad bymshai namar ym Shem la hikai bad batai janai  ki la tieng bad her mynsiem. La pynlong kam kai ia ka met u Dr Sailo, u Nam tam (Hero) ha ka sumar briew, shiphang ki ong kin tep, shiphang kin thang, shiphang sha mihngi bad sa shiphang sha sepngi. Ngi pan map na phi Dr Sailo phi don ka hok ban ioh kaba bha tam na ngi ka Jylla  hynrei ngi la pynmong ia phi. Tu U Nongblei Nongbuh Nongthaw un ai ka jingsuk ia phi.

Ngi phah ka khubor sngewlem is ka ing ka Sem u Dr Sailo bad ngi duwai ruh ba u Blei un pynkoit noh ia baroh kiba don hapdeng kane ka jingpang.

Imat ka dei ka jingklet ba ki briew kiba la shong ïing Jan 21 sngi ki la duna ki marbam bad ki jingdonkam ha ing. La pynbna shuh shuh ba ka Set-along Shnong (Lock down) kan bteng haduh u bnai May, haba plie dukan la la mih ban thied bam bad la ialum lymbung namar tieng ioh kut noh ka por plie dukan . 

Ha shwa ban sdang ka set along shnong  (lock down) na ka liang ka Seng bad ki wei ruh kila ai jingmut ban khang noh ki khappud bad ia kito kiba wan nabar dei ban buh shwa ha ki isolation centre khlem Da shah ba kin leit sha ïing. Hynrei la shu thew ia ka jingshit ki briew bad la shu peit na sla, ia kita ki bym don ki dak ki shin (Symptoms) la shah ba kin leit noh Sha ing bad la btah ba kin shong beit ha ing khlem da pynkhleh bad ki wei (self-quarantine) . Ki Bor ka sorkar ki la klet ba dang bun ki ing ki sem ha ka jylla ba ki don tang kawei ka Kamra bam, Kamra sum, Kamran leit kyndew , Kamra thiah, ki juh ki tiar bam bad don ruh  kiba sah baroh shiing  tang kawei ne ar ki kamra. Ngi la mut dur katno ngut kiba don ka mon bajwat kiba lah ban shong Beit khop ha ing khlem da ia Jan bad kiba ha ing , khlem iaid ia ka ing sharum shaneng bad khlem da mih shabar 14 sngi lynter khlem  don ba ong ne ba maham ia ki. 

Mynta ngi tip ba don ki briew kiba la bit ne kem virus hynrei kim paw dak da 7 ne 8 sngi.. To ngin shu khmih lyngti ba kum kita kim don ha ka jylla Meghalaya lem kumta kito ki 7 ne 8 Hajar tam kiba la wan phai na bar ka Jylla bad kiba la shong ha kylleng ka Jylla ki la dep pynphriang lypa da ymdei ia ki para Marjan bad ki shnong ia kiba ha ing Jong ki te ki la dep .

Mynta ngim pat tip mano ba dei u nongwan rah jingpang ha ka ïing ka sem u Dr Sailo. Hato dei u pilot kumba pynsnoh ka sorkar? Hato dei u ne ki nongpang ba sumar u Dr Sailo? Ngim tip shuh. La ka sorkar kan tip. Ngi khmih lyngti ba kin jubab.

Mynta jan dap 5000 ki ba la pyntip ba ki don bynta ne ki leit sumar ne leit donkam  kam  sha ka hospital Bethany lane ki la kum iajan bad kiba leit sha Bethany (primary and secondary contact). Katno ngut na kine la buh ha ki isolation centre ngim tip hynrei dang bun pat ki dei ba ka sorkar ka Ong biang ia ki ba kin shongkhop ha ing (self-quarantine). Balei ym shem la ai jaka sah noh ia ki ha ki quarantine centre bad ki hap shong biang ha ïing ngim pei phang shuh. Hato ka dei ioh ba kam biang ka bam kumba long ha Civil hospital bad Bethany ha kito ki sngi ne na kiwei ki daw? Tang kumba 600 tam  na kine ki 5000 duna la jurip ne test ..kiwei ym pat dep. Kaei kaban jia hadien ba dep test ia kine ki 5000 duna  ngim tip..bad kine  ki la kynduh bad katno hajar ruh ngim tip. 

Nyngkong eh ka HYC ka ai khublei ia ki Doctor, ki nurse bad ki Nongtrei ha ki hospital bapher, phi la len lade na bynta Jong ngi lang baroh..phi dei ki nong Iada Ri bashisha. Kum ka Jaidbynriew ngin iai pyrto ia phi. U Blei un da un ker ia phi bad iarap ia phi. 

Ngi ai khublei iabaroh ki  kynhun bad ki Riewshimet naduh ki Dorbar Trai Ri , ki sengbhalang, ki kynhun niam bad ia baroh lang kiba la iarap lem ia  kiba Shem jingjynjar. Phi la mih shakhmat ban ia rap long ki volunteer ban pyntikna ba ki briew kin bud ia ki kyndon ba la bthah. 

Ngi ai khublei ruh ia ki Nongtrei sorkar kiba la trei shitom. Ngi la iohi ha ki social media  ba tang kita ki PPE, ki jaka sait kti, ki glove ym da biang hynrei phi la mih shakhmat. Ka ja ka Sha phim ioh tikna namar la khang lut ki dukan hynrei phi la len lade na bynta Jong ngi lang baroh .

Para Ri, U Blei Nongbuh Nongthaw u da ieid shisha ia ka Jaidbynriew Hynniewtrep jong ngi. Ka sorkar Jylla  ka la dep rai ban pyllait shiteng ka lockdown hynrei tang 2 sngi shwa ba kan treikam ka rai sorkar ki paw noh ki dak ki shin bad mynta ngi ioh ban tip noh, la da jia ba kim paw ngim tip shuh kaei ban jia. Haba u Nongthaw u ieid ia ngi haduh katne to ngin ia ai nguh ia u bad ngin kut jingmut ba kadei sa ka kamram Jong ngi ban treishitom ban iada da lade ia lade.

Ka HYC ka shim ba ka sorkar kam pat shem la long kaba la mut dur janai bha kumno yn leh ban iada ia kane ka khlam, kam shem la long kaba la khreh janai, la shu ia ai khaw rashon bad sam khaw da ki MLA lyngba ka MLA scheme bad ban thied  ki tiar iada. Nalor kita ki jingiarap ia ki nongbylla bad kiba sah shabar. Wat la Katta ngim dei ban duh mynsiem, ngi la bakla ngim lah ban pynkylla hynrei to ngin ia shimjingmut na kine ki jingbakla. 

To ngin ia wan ban trei shitrhem da ka ka jingmut ban nang pynkhlain ia lade ha baroh ki liang. Ngi baroh lang ngin ai ka kti kamon kadiang ban iarap lem ia ka Sorkar namar ka sorkar ka thmu ban iada ia ngi lang baroh. Da ngim iatreilang te ngin ia iap khlam u wei hadien u wei.

Ka Seng ka kyntu ia ki MLA baroh kiba don ha ka sorkar bad ka liang iatei ba phin ia tylli lang kawei . U Dr Mukul Sangma kum u nongialam ba la iaw bad naka liang jong u ki dei ban ban ai jingmut ia ka Sorkar bad ban ia trei lang da ka jingkitkhileh ia la ka Jylla lajong. Ngi ngeit ba lada ngin ia tylli bad ia trei shitrhem lang ngin jop ma ngi ia kane ka khlam bad kum ka Jaidbynriew ngin nang iai sah shirta ha kane ka pyrthei.

Robertjune Kharjahrin | President, HYC | Roykupar Synrem | General Secretary, HYC