Ki Jingkylla ha ka Pule Puthi: Ka jingartatien ia u nongshong shnong

O R ShallamMarch 12, 2024

Ha ka sien ryngkoh jong ka Sorkar kaba la pynkhih khohreh ym tang ia ki Nonghikai hynrei bad ia ngi ki kmie ki kpa jong ki khynnah skul ha ka jingiadei bad ka rai ban pynrung kyndit kynsan sa ia ka sobjek krammar ha ki skul pule naduh ka klass ba san haduh ka klass ba shiphew katkum ba paw ha ka shithi No: MBOSE/AW/RNT/170/18/20900 Dated Tura, the 8th March, 2024. Kaei kaba wanrah iaka jing bym sngewtynnad bad jing artatien ka long ym tang ia ka rukom pynshong syrnot ia ka thup pule ha ki skul hynrei khamtam ia ka jingdier por ban buh bad pynrung sobjek shuh shuh.

Hadien kumba shibnai eiei naba la sdang ban plie bad ai jinghikai ha ki skul, ka tnad pule puthi jong ka jylla pat ka dang bunkam ban ialeh ban thaw lad thaw lynti thymmai shuh shuh ha ka ban wanrah ia ka jingkylla ha ka pule dangle jong ki khynnah skul. Nalor ki jingeh ba tyngkhuh ha kaba iadei bad ka jingbujli ia ka sobjek Jingkhein, Saian bad English da ki kot thymmai ha kaba dang bun ki khynnah pule ki bym pat ioh ia ki kot thymmai na ka jingduna ki kot ha iew ha hat kaba ktah ymtang ia ki bapli ki khynnah pule hynrei kaba ktah pat ia ki jing-pyniaid beit pyniaid ryntih ia ki skul ha ka ban ai jinghikai ia ki khynnah. Kane ka wanrah shibun kiei kiei ki jingkylli kiba kane ka jing pynkylla ia ki sobjek ka pynkiew ne em iaka pule ka dangle ha ka jylla. Ka jingduna jong ki kot ha iew ha hat, ka jing-kyrkieh jong ka Sorkar ban bujli kot thymmai kala pynsha-iong janor hi ngain ia uba bun ba lang. Haba tang ia ki kot thymmai ym pat lah ban pynbiang ha iew ha hat, mynta pat bluit mih sa ka sobjek Krammar ?? Sangsot ki bapli ki kmie ki kpa khamtam na nongkyndong kiba da hap ban wan kiew sor man ka por ban wad kot thymmai ban ioh pynbiang ia ka jingdonkam ki khun ki kti ha skul nalor ba ka ktah pat sa ia ka pisa pilain ha iing ha sem.  Hato, ka Sorkar ka wanrah ia ka nongrim pyn-kylla ia ki sobjek ha ryngkat bad ka jingsngewthuh paka ia ki jingeh ban mih na ka?? Ne, la shu wanrah kyrkieh khlem da sngewthuh ia ka khlieh ka tdong ki jingeh ba tyngkhuh u paid nongshong shnong mo.

Ka jingduna kine ki kot thymmai ha iew ha hat ka pynpaw ba ka Sorkar kala phiel lypa ha ka jingpynkhreh (planning) bad rukom ia trei-lang (coordination) bad ki nongshna ne nong supply ia ki kot kaba la wanrah pat ia ka jing artatien bala leh ia kane ban kyntiew bad kynrong shisha ia ka pule dangle ha ka jylla ne kadei pat kawei na ki buit ban pynmih pisa (business) jong ka Sorkar ha ka kyrteng jong ka pule ka puthi.    

Ka jingwanrah ia ki jingkylla ha ka por ba tbian ba lyngkot bad ka jingleh kyrkieh jong ka Sorkar ka pynmih ia ka jingsngew bym-shaniah bad jing artatien ia ki-ei ki-ei kiba rieh kiba ka sorkar ka don jingthmu. Ha ka jingshisha, ka kamram ba kongsan jong ka Sorkar ka dei ban wanrah ia ki jingkylla ba pynioh jingmyntoi  ia ki nongshong shnong khamtam ha ka iadei bad ka hok ban ioh ia ka pule ka puthi ba bha bad miat hapoh ka jylla. Katba ka jylla ka dang ialeh  bad  ki jingeh ba kynduh na ka jingrai bad ka jing bamja-khluit jong kane sorkar, kadei pat ka kamram ba hakhmat jong ki nongpeit nongkhmih ia ka tnad pule ban pynbiang ia ki jingdawa ba donkam  u paid nongshong shnong ha ryngkat ka jing pyntikna ba ka jingpynkiew ia ka pule puthi hapoh ka jylla kamdei ban long pat ka jing iohnong jong no re jong no kiba bat ia ka bor ne ka shuki.