Ym shym la kynriah ia ka Sub-Divisional Hospital na Amlarem la kyntiew kyrdan iaka Jaraiñ PHC

Syllad | The Rising MeghalayaDecember 29, 2022

Ka jingbuh mawnongrim u MLA jong ka 7-Amlarem Constituency ban pynkiew kyrdan ia ka Jaraiñ PHC sha ka 50-Bedded Sub Division Hospital (SDH) ha ka 20.12.2022 ka dei ka Upgradation kumba la leh ia ka Jengjal Sub-Divisional Hospital hapoh  West Garo Hills. Kumta ka Jaraiñ SDH jong ka Amlarem Civil Sub-Division kan dei ka SDH ba-Ar hapoh ka Jylla hadien ka jingpynkiew kyrdan ia ka Jengjal PHC sha ka Jengjal SDH ha u snem 2021 ha ka por ba ka Jengjal ka don hapoh ka Dadenggre Civil Sub-Division (43 KM distance na Dadenggre HQ sha Jengjal).

Pynban kala don ka jingkynthoh ka Seng Pynroi Pynbha ba la rah ia ka SDH na Amlarem sha Jaraiñ, nga kwah ban pynshai hangne ba kam don ka jingpynkynriah namarba ym pat ju don hi kaba kum kata ka Hospital hapoh ka Shnong Amlarem.

Kum ki nongshong shnong jong ka Constituency, baroh ngi thrang ban ioh ia ka jaka sumar kaba biang hapoh Amlarem hi kum ka Headquarter (HQ) khnang ba ngin ia ioh jingmyntoi lang baroh. Kumta lada ka lah don ka jingiateh soskular jong ka Sorkar Meghalaya bad ki trai jaka ha ryngkat bad ka Shnong ka thaw ka la dei hok hi ban don ki jingpyrshah halor ka jingbuh pat ia ka SDH ha Jaraiñ. Ngi sngewthuh ba ki Nongialam jong katei ka Seng ki la don ka jingangnud ban wad ia ki lad ki lynti ban wanrah ia ka SDH hapoh Amlarem bad ngi sngewnguh shi katdei eh ia ka jingiaid lynti jong ki. Haba ka jingwanrah pat ia ka SDH ka lah urlong ym ha Amlarem hynrei ha Jaraiñ, ngi kum u paidlang jong ka Constituency ngi dang sngewkmen bha kumjuh hi namarba ngi la ioh ia kata ka Hospital kaba heh hapoh Amlarem Sub-Division watla kam dei ha HQ ruh. Halor kane, ka Health Department bad u MLA jong ngi kin lah ban batai pynshai kham bha ba balei la upgrade ia ka Jaraiñ PHC sha ka SDH khlem da buh ia ka ha Amlarem.

Pule | Buh mawnongrim u Lahkmen Rymbui ban tei iaka Sub Divisional Hospital kaba nyngkong eh ha Rilum Jaintia

Lehse ka lah ban eh ka lynti ban buh Hospital thymmai ha Amlarem kumba la long ha ki por ba mynshuwa ha ki snem 1996-97 bad 2011-12 namarba ka jaka ha Amlarem hi ka dang don hapoh ki Court Cases. Lehse ka Sorkar MDA kam kot bor ban bei pisa ban shna da ki Health Institution/Centre thymmai bad ka kham suk ia ka ban shu upgrade ia ki Existing Centres sha ki CHC/SDH/Civil Hospital. Lehse ym pat lah hi ban buh Hospital mynta ha Amlarem namarba ka dang jan palat ka Jaraiñ PHC bad ruh ba ka Population ha Amlarem area ka dang duna palat.

Imat kine ki lah ban dei khyndiat na ki daw ba la pynlong ia ka Sorkar ban pynkiew kyrdan ia ka Jaraiñ PHC. Kum ban pynshai khyndiat, ka Jaraiñ ka jngai tang kumba 6 KM na Amlarem ym 10 KM kumba la pynmih khubor da ka Seng. Shuh shuh, ka lah ban don ka jingleit jurip (survey) ia kata ka jaka ha Amlarem kumba la iathuh da ka Seng hynrei ym baroh ki jingjurip ki long kam. Don kiba biang kiba ngi lah ban buddien bad don ruh kiba ka Sorkar kam lah ban pdiang.

Ki jingkylli kiba ngi donkam ban buh ki long:

• Hato kata ka jaka ha Amlarem la dep ne em ban iasoi/iathied lyngba ka aiñ (The Right To Fair Compensation and Transparency in Land Acquisition, Rehabilitation and Resettlement Act, 2013/The Land Acquisition Act, 1894)?

• Hato lah don ne em ka kynja Approval na ka liang jong ka Sorkar ba yn shna Sub-Divisional Hospital ha kata ka jaka?

• Hato ka Shnong Amlarem (kum ka HQ) ka don bynta ne em ha ka jingiapynbeit ia kata ka jaka ban buh hospital?

Lada ia kine ym pat pyndep ka mut ba kam pat don hi kata ka jingpynbeit bad ka Sorkar Jylla ba ia ka hospital (SDH) yn buh ha Amlarem. Ka jingshisha hi ka long ba ka Amlarem kam pat don jaka ba la pynkhreh lypa wat na ka bynta ka Sub-Centre ruh kumba la ioh jingtip na ki nongkitkam Shnong jong ka Amlarem. Kumta kane ka kdew shai ba kat ia ka hospital lei haduh mynta ruh yn ym pat don hi ka jaka ha Amlarem kaba la pynbeit pynbiang ha ryngkat bad ka jingtip jong ka Shnong.

Pule | Mano na ki Home Minister ka Jylla ba nud buh da ki phew tylli BOP ha ki thain khappud ong u ma Lahkmen

Ki jingiaid lynti ban buh Hospital ha Amlarem

Ha ki snem 1996-97 la don ka lad ban buh ia ka CHC ha Amlarem. Hadien ka jingwad jaka ki la ioh kawei ka jaka ha Amlarem (Krangpamtadong) bad ka lah don ka jingiasoi soskular ba yn buh ia ka Amlarem CHC  ha kata ka jaka. Hynrei ynda ka kam ka la sdang iaid, ki mih pynban shibun ki jingujor pyrshah ia kata ka jaka bad kita ki jingpyrshah ki pynpulom noh ia ka jingbuh CHC ha Amlarem. Kumta ki Nongmihkhmat barim ki la hap ban shu pynkiew kyrdan ia ka Nongtalang PHC namarba ka Sorkar ha kato ka por kan rah noh shabar jong ka Constituency ia ka CHC lada ngim lah ban pyndonkam ia ka.

Ha ki snem 2011-12 pat, ka lad ka plie biang ban shna hospital ha Amlarem lyngba ka Corporate Social Responsibility Fund jong ka MeECL. Da ka jingialam jong ki Nongmihkhmat, ka lah don biang ka  ka jingiapynbeit jaka ha Amlarem/Amshipai (Amsohkrud) ban shna ia ka hospital lyngba katei ka fund. Hadien kata, ka mih biang ka jingsngewsih ia ka Amlarem area namarba ki don biang ki jingujor pyrshah ia katei ka jaka bad kane ka lah khang lynti sbak ban buh hospital ha Amlarem.

Kumne ngi iohi shai ba ki Nongmihkhmat jong ka Constituency ki ialeh shitom bha ban buh hospital ha Amlarem hynrei ki khang pat ki lad ki lynti. Hange ka lah paw shai hi ruh ba dang kham suk hi ban ioh jaka ha Amlarem tangba ka dang jynjar bha hi pat ba ka jaka ba lah ioh kan lait na ki kynrum kynram kumba ki jaka ha Amlarem hi ki la bna nam kum ki jaka ia kajia. Kumta haba ka lad ka lah wan biang mynta ban buh hospital ba kham heh hapoh ka Constituency, ngi dei ban ia sngapthuh bha ia kata ka jingwanrah hospital bad ruh ban pdiang ia ka watla kam lah ban long kum ka jingangnud jong ngi ioh ba ngi duh ei pat ia kata ka lad bakordor. Kane ka SDH ka lah ban ym don thik hapoh HQ Amlarem hynrei ka dang don hi pat tang hapoh u 6 KM radius na ka HQ kaba mut ba kam pat da jngai satia na HQ haduh ban da pynsaja ia kiba pang ba shitom.

Namarkata, ka jingkyrpad ia phi ki para nongshong shnong jong ka thaiñ War Jaintia baroh ka long ba ngin ia kyrshan ia ki kam pynroi baroh da kaba pynjynsur ruh ia ki jingpyrkhat jong ngi ha ki khep kiba donkam. Ka jingsngewpher party kan don beit namarba ka election ka lah poi hynrei kam dei pat ban ktah ia ka jingmyntoi ia u duk u rangli. Ki Seng treimon sngewbha kim dei ban shah ialam bakla ha kum kane ka por watla ki lah ban don ki Political Party Officials ki ban don hapoh kine ki Seng. Kane kam mut pat ba ngim dei ban pyrshah ia ki kam kiba duna lane kiba lait. Ngin hap hi ban pyrshah haba donkam bad ngin kyrshan pat ia ki kam babha baroh.

Nongthoh: Skhemtriang Pohti